Dymitr Fedorowicz Wisłocki (1888-1968), ps. Wanio Hunianka, urodzony w Łabowej jeden z najwybitniejszych rusińskich pisarzy i działaczy politycznych, publicysta, prozaik, poeta, dramatopisarz, współtwórca języka łemkowskiego, redaktor. Autor sztuk, nowel, pieśni i pamfletów politycznych pisanych w dialekcie łemkowskim, zbiorów artykułów z historii Łemków, zapisków artysty, opowiadań, autor artykułów i utworów literackich publikowanych również w łemkowskiej prasie w USA (zbiór: Nasza książka wyd. Nowy Jork 1945).
Urodził się 4 listopada 1888 r. w Łabowej. Był absolwentem Ruskiej Bursy w Nowym Sączu. W 1910 r. rozpoczął we Lwowie studia na wydziale prawa. Wykładał historię i geografię w rosyjskim gimnazjum w Buczaczu. W latach 1912-1913 był redaktorem pierwszej łemkowskiej gazety „Łemko” (od nr 3 do nr 35) wydawanej w Nowym Sączu, a w 1914 w Przemyślu – gazety „Russka Ziemlja” (obydwie o orientacji moskalofilskiej). Był prześladowany przez rządy Polski i Czechosłowacji. W czasie I wojny światowej został aresztowany i osadzony w obozie Talerhof. Otrzymał wyrok śmierci, ale został amnestionowany. W latach 1918-1920 – główny redaktor gazety „Głos Ruskiego Naroda”. W 1922 roku wyemigrował do Kanady, a w 1927 do Stanów Zjednoczonych. Jeden z zastępców oddziału Łemko-Sojuza w Winnipegu (Kanada). Od 1931 – sekretarz krajowego oddziału Łemko-Sojuza i redaktor jego dwutygodnika „Łemko”, następnie gazety „Ruś Karpacka” (1939-1945). W latach 1930-1938 wydawał almanach Karpackoruski kalendarz Wania Hunianki. W 1934 odwiedził ZSRR, napisał cykl artykułów Prawda o Rosji. Od 1945 r. mieszkał w Użgorodzie (Ukraina). Zmarł 27 grudnia 1968 r. we Lwowie.
Twórczość literacka Hunianki to liczne opowiadania z życia Łemków w kraju i na emigracji. Najczęściej były to utwory satyryczne i humorystyczne, małe utwory sceniczne, wiersze okolicznościowe, eseje, szkice, artykuły programowo-ideologiczne. Twórczość Hunianki wywarła znaczny wpływ na Łemków utożsamiających się z propagowaną przez niego koncepcją niezależności kulturowej własnej grupy etnicznej, z patriotycznymi hasłami i ideami prorosyjskimi, problemami tożsamościowo-etnicznymi oraz z językiem i tematyką utworów bliską wszystkim Łemkom. Wanio Hunianka jest reprezentantem autonomicznego nurtu międzywojennej literatury łemkowskiej (Iwan Rusenko, Symeon Pyrz, Dmytryj Chylak), rozwijającego się w oparciu o przeświadczenie, że kultura łemkowska, w tym literatura, może rozwijać się w pełni samodzielnie przy użyciu języka łemkowskiego jako języka literackiego. Pisarze tego nurtu na czele z Hunianką doprowadzili do nadania dialektowi łemkowskiemu literackości.
Tekst: Celina Cempa ©
Foto: Archiwum Radia Lem.Fm
Źródła:
- Eнциклопедія Сучасної України, Київ 2005, т. 4;
- Encyclopedia of Ukraine, edycja: D. Husar Struk, Toronto-Bufallo-London 1993, volume V;
- Olena Duć-Fajfer, Literatura łemkowska w drugiej połowie XIX i na początku XX wieku, PAU, Prace Komisji Wschodnioeuropejskiej, t. VII, Kraków 2001.
0 komentarzy