Kapitan Stanisław Pióro ps. „Wiarus”, „Emir”, „Podhalanin”, „Mohort”, założyciel i główny dowódca organizacji PPAN. Urodził się 1 czerwca 1923 roku w Popardowej. Syn Jana i Marii z domu Kościółek. Pochodził z rodziny chłopskiej. Rodzice zajmowali się prowadzeniem gospodarstwa rolnego.

Uczęszczał do szkoły w Nawojowej, później do Gimnazjum Ogólnokształcącego w Nowym Sączu. Delegat koła Związku Młodzieży Wiejskiej „Wici” gminy Nawojowa, cieszył się wielkim szacunkiem i poważanie wśród młodzieży.

Aktywnie działał w stowarzyszeniu Akcja Katolicka, biorąc udział w pracy kulturalnej kółek artystycznych. W czasie okupacji początkowo brał udział w przerzucie ludzi za granicę, następnie  od listopada 1940 należał do VI Krakowskiego Okręgu Batalionów Chłopskich Podokręgu podgórskiego 19 Obwodu Nowy Sącz „Nowina” pod dowództwem Stanisława Sznajdera ps. „Giedymin” pełniąc rolę kolportera, wywiadowcy i Komendanta Oddziału Wywiadowczego. W czasie jednej z akcji przeciwko Niemcom bardzo poważnie ranny. Został odznaczony  Krzyżem Partyzanckim i Odznaką Grunwaldzką i mianowany na stopień podporucznika. 6 maja 1946 ukończył kurs dla leśniczych. W tym roku został też członkiem organizacji Wolność i Niezawisłość. Pracował jako leśniczy lasów chłopskich w Łabowej-Kotowie.

Był to człowiek bardzo uczciwy, prawy, uczynny, zrówno­ważony, odpowiedzialny za wszystko co robił.  W rozmowie z Janem Witowskim ps. „Szlifibruk” powtarzał, że nie wyobraża sobie nigdy kołchozów w Polsce.

W 1947 roku utworzył (pełniąc rolę Komendanta) Polską Podziemną Armię Niepodległościową – największą organizację antykomunistyczną na Sądecczyźnie. Liczyła ona ponad 100 zaprzysiężonych członków i ok. 200 stałych współpracowników.

W kwietniu 1948 roku był twórcą i dowódcą oddziału partyzanckiego „Żandarmeria PPAN”. Kapelanem partyzantów został ks. Władysław Gurgacz.

Zginął 14 sierpnia 1949 r. w zasadzce przygotowanej przez służby PRL i Czechosłowacji koło Niżnych Rużbachów podczas opuszczania kraju. Miał 26 lat. Jego ciało ekshumowano w 1997 roku i pochowano uroczyście na cmentarzu w Nawojowej.

Dowódca „Żandarmerii PPAN” upamiętniony jest:

– na tablicy pamiątkowej na cmentarzu w Nawojowej,

– na tablicy przy Nadleśnictwie Nawojowa,

– na tablicy przy Szkole Podstawowej w Maciejowej,

– na tablicy na Hali Łabowskiej,

– na tablicy w kościółku kolejowym w Nowym Sączu.

Tekst: Jacek Zygadlewicz©

Foto: Jacek Zygadlewicz oraz IPN w Krakowie


0 komentarzy

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

dziewiętnaście − trzy =