Mjr Julian Zubek (1913-1981) ps. Tatar, ur. w Nowym Sączu, nauczyciel, sportowiec, dowódca oddziału partyzanckiego 9 kompanii 3 batalionu 1. Pułk Strzelców Podhalańskich Armii Krajowej, kawaler Orderu Virtuti Militari

Urodził się w Nowym Sączu. Ojciec pochodził z góralskiej rodziny ze Starego Bystrego koło Zakopanego. Ukończył Szkołę Powszechną im. A. Mickiewicza w Nowym Sączu, następnie Studium Nauczycielskie w Starym Sączu (1932). Ukończył Dywizyjną Szkołę Podchorążych Piechoty przy 4. Pułku Strzelców Podhalańskich w Cieszynie (1934).

Julian Zubek to przedwojenny sportowiec klubów nowosądeckich: Klubu Sportowego Kolejowego Przysposobienia Wojskowego „Sandecja”, Towarzystwa Zabaw Ruchowych „Beskid” oraz Klubu Sportowego Strzelecki. Startował w sekcji narciarskiej Klubu Sportowego Kolejowego Przysposobienia Wojskowego „Sandecja”. Podczas służby w 4. Pułku Strzelców Podhalańskich dwukrotnie reprezentował Polskę na wojskowych zawodach narciarskich biegu patrolowego: Małej Ententy w 1934 roku w Predeal w Rumunii, a w 1937 roku startował w Kuopio w Finlandi. Członek ludowych zespołów folklorystycznych „Górale Sądeccy” i „Lachy Podegrodzkie”. Był nauczycielem wychowania fizycznego w Nowym Sączu, Januszowej, Chełmcu, Rytrze i Piwnicznej. Dał się poznać jako świetny sportowiec: narciarz (reprezentant Polski), łyżwiarz, pływak, lekkoatleta i piłkarz.

Walczył w kampanii wrześniowej jako żołnierz. W czasie okupacji współtworzył trasy kuriersko-przerzutowo-łącznościowe na Sądecczyźnie. Na początku okupacji był przewodnikiem przez granicę słowacką oraz kurierem do Budapesztu. Prowadził tajną szkółkę partyzancką na Przechybie zwaną Przehybską Leśną Podchorążówką, której był organizatorem, instruktorem, komendantem. Wyszkolona przez niego młodzież działała jako łącznicy i wywiadowcy.

Otrzymał rozkaz zorganizowania oddziału partyzanckiego scalonego z drobnych grup dywersyjnych działających w Beskidzie Sądeckim. Tak powstało w październiku 1944 roku zgrupowanie „Tatara” tworzące 9. kompanię 3. batalionu 1. Pułku Strzelców Podhalańskich AK, do którego wcielono byłych partyzantów z oddziału partyzanckiego „Świerk” na czele z Janem Freislerem ps. Ksawery. Oddział Tatara prowadził działania głównie w paśmie Jaworzyny Krynickiej. Dokonał wielu zbrojnych akcji, w tym napady na posterunek żandarmerii niemieckiej i ukraińskiej w Łabowej. Partyzanci „od Tatara” 24 stycznia 1945 r. zeszli przez Homrzyska i Nawojową  do Nowego Sącza i złożyli broń w sowieckiej komendzie miasta. W styczniu 1945 r.  po zakończeniu działań oddziału Julian Zubek został aresztowany przez NKWD.

Prześladowany przez władze PRL za działalność w AK uciekł z Polski. Wrócił w 1947 roku. Mieszkał początkowo w Karpaczu. Tam organizował wiele zawodów sportowych, m.in. razem ze Stanisławem Marusarzem wyremontował skocznię narciarską. Następnie przeniósł się do Zakopanego, gdzie pracował jako rehabilitant w sanatorium dziecięcym na Bystrem. Po przejściu na emeryturę – osiadł w Kosarzyskach koło Piwnicznej. Zmarł w 1981 roku.

Ożenił się w 1943 roku z sądeczanką Marią Steindel (1919-2020), którą znał wcześniej z harcerstwa i zespołów folklorystycznych. Maria Zubek ps. Tatarzyna była łączniczką i pielęgniarką w oddziale partyzanckim dowodzonym przez męża. Po wojnie aktywnie udzielała się w związkach kombatanckich, pełniła funkcję przewodniczącej Towarzystwa Miłośników Piwnicznej. Dzięki niej ukazały się wojenne wspomnienia jej męża Ze wspomnień kuriera. W 2008 roku została Honorowym Obywatelem Miasta Piwniczna-Zdrój. Zubkowie mieli dwóch synów: Krzysztofa i Andrzeja.

Julian Zubek jest autorem książki Ze wspomnień kuriera wydaną dopiero w 1988 roku. Dzięki Marii Zubek ukazały się wspomnienia Zubków wydane w 2009 roku.

Julian Zubek spoczywa na cmentarzu Borownice w Piwnicznej Zdroju.

Na terenie naszej gminy na Hali Łabowskiej znajduje się pomnik upamiętniający 9. kompanię 3. batalionu 1. Pułku Strzelców Podhalańskich AK. Na pomniku widnieje napis: W tym rejonie w latach 1944-1945 wałczyła z hitlerowskim najeźdźcą 9. kompania 3. batalionu 2 PSP AK pod dowództwem mjra Juliana Zubka ps. Tatar.

Imię 9. kompanii 3. batalionu 2 PSP AK nosi Szkoła Podstawowa w Łomnicy-Zdroju. Mjr Julian Zubek był patronem Publicznego Gimnazjum w Łomnicy-Zdroju.

Tekst: Celina Cempa

Foto: Internet

Źródła:

  1. Julian Zubek: Ze wspomnień kuriera, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1988.
  2. Julian Zubek, Maria Zubek, Wspomnienia, Bel Studio, Warszawa 2009.
  3. Tadeusz Czech ps. Wicek, Tym groźniejszy, że zdecydowany zginąć, Stary Sącz 1989

0 komentarzy

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

20 − pięć =