W naszym środowisku nie da się przecenić znaczenia działalności Nadleśnictwa Nawojowa oraz pracy leśników. Jednym z wybitnych polskich leśników był nadleśniczy Jan Kosterkiewicz.

Powierzchnia gminy Łabowa wynosi 11.909 ha, a z tego 72% porastają lasy. Około 54% lasów będących z zarządzie Nadleśnictwa Nawojowa leży  właśnie w gminie Łabowa. Daje to 6.709,47 ha. Gmina Łabowa posiada jeszcze 1910,22 ha lasów niepaństwowych, w tym 465 ha lasów gminnych. Około 5000 ha lasów Nadleśnictwa wchodzi w skład Popradzkiego Parku Krajobrazowego, na terenie którego utworzono trzy rezerwaty przyrody: Barnowiec, Łabowiec, Uhryń – wszystkie leżą na terenie gminy Łabowa. Również w gminie Łabowa znajduje się znane Gospodarstwo Szkółkarskie Feleczyn prowadzone przez Nadleśnictwo Nawojowa.

Jan Kosterkiewicz (1921-1991), absolwent Wydziału Rolnego i Wydziału Leśnego Uniwersytetu Jagiellońskiego z 1949 roku, leśnik, wybitny hodowca, a w szczególności szkółkarz, nadleśniczy w Nadleśnictwie Nawojowa (1957-1990), pochodził z ziemiańskiej rodziny z Wielopola, mieszkał w Nowym Sączu. Członek-założyciel Koła Łowieckiego „Głuszec” i jego prezes 1962-1991 roku. Spoczywa w rodzinnym grobowcu na cmentarzu w Wielogłowach. Upamiętniony pamiątkowym obeliskiem w Feleczynie w 2005 roku. Inicjatorem i realizatorem tego przedsięwzięcia był pan Zbigniew Gryzło, następca Kosterkiewicza na stanowisku nadleśniczego.

Foto: zdjęcie legitymacyjne Jana Kosterkiewicza udostępnił pan Zbigniew Gryzło

Jan Kosterkiewicz urodził się w 1921 roku w Wielopolu w rodzinie ziemiańskiej . Był synem Apolinarego Kosterkiewicza i Marii z domu Sterkowicz. Ojciec zmarł w 1929 roku. Miał cztery siostry i brata Stanisława zmarłego w dzieciństwie. Należał do pokolenia Kolumbów i zdążył do wybuchu wojny ukończyć gimnazjum w Nowym Sączu. Podczas okupacji uczęszczał do tajnego liceum sióstr Niepokalanek i w 1942 roku zdał w konspiracji maturę. Do końca II wojny pracował w gospodarstwie rolnym matki (52 ha) w Gorzkowie, dzielnicy Nowego Sącza. W styczniu 1945 roku wstąpił na wydział rolny UJ, a dwa lata później na wydział leśny tejże uczelni i obydwa ukończył chwalebnie w 1949 roku.

Niewłaściwe pochodzenie w tamtych czasach stanowiło przeszkodę do podjęcia przez niego pracy w leśnictwie, dlatego do 1950 roku pracował w Delegaturze Centrali Mięsnej w Nowym Sączu. Następne przez 7 lat był kierownikiem planowania w Rejonie Lasów Państwowych w Nowym Sączu. Dopiero w 1957 roku po gomułkowskiej „odwilży” udało mu się podjąć pracę w Nadleśnictwie Nawojowa, w którym objął stanowisko nadleśniczego.

Był postacią nietuzinkową, bardzo konkretną w działaniach, niezwykle zorganizowaną. Dał sie poznać jako świetny planista, mający strategię działania w lesie. Jako szef był bardzo odpowiedzialny, wydawał proste polecenia, był wymagający, ale i dobry dla ludzi. Cenił naukę i nowe pomysły w praktyce, choć nie podchodził do nich dogmatycznie. Jeśli nowe pomysły się sprawdzały, stosował je chętnie, jeśli nie – radził dać spokój. W zawodowym życiu był człowiekiem spełnionym.

Leśnicy wspominają go jako człowieka gruntownej wiedzy, szerokich horyzontów, wielkiej charyzmy i przemyślanej na lata strategii działania. Wprowadzane przez niego metody zagospodarowania lasu były tak nowatorskie, że przez wiele lat stanowiły wzór dla innych nadleśnictw w kraju. Współpracował ze środowiskiem naukowym i chętnie wprowadzał nowatorskie rozwiązania. Wychował pokolenia leśników dbających o rozwój techniki w leśnictwie opartej na naturalnej hodowli lasu. Wśród nich było ośmiu późniejszych nadleśniczych.

Gospodarował częściowo w lasach należących do hr. Stadnickiego, który prowadził w swoich lasach bardzo racjonalną gospodarkę leśną. Kontakty z hrabią Adamem Stadnickim w zakresie wymiany poglądów zaowocowały u Kosterkiewicza bardzo otwartym i postępowym myśleniem. Na terenie Nadleśnictwa Nawojowa zalesiono kilka tysięcy gruntów rolnych i rozpoczęto przebudowę tych przedplonów gatunkami docelowymi – jodłą i bukiem. Prowadzone według jego pomysłu cięcia pielęgnacyjne w młodnikach dały bardzo dobre wyniki.

Główny wysiłek nadleśniczy Kosterkiewicz skierował na poprawę infrastruktury drogowej i kubaturowej, zabudowę potoków oraz produkcję sadzonek leśnych, głównie jodły. Opracował dla Nadleśnictwa Nawojowa plan sieci dróg i szlaków zrywkowych, zrealizowany przez niego w znacznym stopniu. Dostępność do wszystkich kompleksów leśnych dała dobre efekty, bo można je było równomiernie użytkować i podnieść zasobność lasów. Inwestycje kubaturowe prowadzone przez Kosterkiewicza pozwalały na zatrudnienie wykształconej kadry leśnej oraz wysoko wykwalifikowanych robotników niezbędnych do prac w zagospodarowywaniu lasu i w budownictwie drogowym.

Jan Kosterkiewicz był w Polsce prekursorem produkcji szkółkarskiej na substratach oraz sadzonek drzew leśnych z zakrytym systemem korzeniowym. Doniczki z PCV wymyślone przez niego nazwane zostały jego nazwiskiem i są stosowane głównie w hodowli sadzonek jodły. Jego oczkiem w głowie było gospodarstwo szkółkarskie stworzone w przysiółku Feleczyn.

Kosterkiewicz rozumiał zagospodarowanie lasu jako szeroko pojęty proces zaczynający się od produkcji sadzonek poprzez sadzenie, pielęgnację odnowień naturalnych, prowadzenie wszystkiego rodzaju cięć, stosowanie zmodyfikowanych rębni aż po budowę infrastruktury drogowej. Poprzez ścisłą współpracę z przedstawicielami nauki testował i wprowadzał do praktyki nowoczesne metody zagospodarowania i użytkowania lasu. Sam opracował kilka innowacyjnych rozwiązań zwanych wynalazkami Kosterkiewicza.

Foto: „Trybuna Leśnika” 2006 nr 7-8

Obok leśnictwa pasją Jana Kosterkiewicza było pszczelarstwo. Nadleśniczy miał pasiekę w Kotowie i zachęcił do pszczelarstwa wielu leśników. Jego hobby natomiast były łowiectwo i brydż. Był jednym z założycieli Koła Łowieckiego „Głuszec” i jego prezesem w latach 1962-1991 roku.

Nadleśniczego Jana Kosterkiewicza wspomina leśniczy Jan Jurczak w publikacji wydanej z okazji 50. rocznicy założenia Koła Łowieckiego „Głuszec”:

„Za jego kadencji zmienił się całkowicie obraz Nadleśnictwa: powstały nowe budowle z siedzibą Nadleśnictwa włącznie, wybudowano sieć drogową dla trakcji mechanicznej oraz gęstą siec dróg zrywkowych, dzięki czemu wprowadzono mechanizacje prac leśnych.

Nadleśniczy Kosterkiewicz był jednym z najlepszych nadleśniczych w kraju, imponował sposobem gospodarowania na swoim terenie – wyjątkowo umiejętnie potrafił zgromadzić i zagospodarować środki budżetowe, kierując je szczególnie na budowę dróg asfaltowych w lasach.

Jako myśliwy dbał o rozwój zwierzyny płowej zdziesiątkowanej w latach 1945-1955 przez watahy wilcze. Kol. Kosterkiewicz często polował, a najbardziej preferował polowanie na dziki z ogarami. Jako człowiek był bardzo uczynny i pochylał się nad każdym ludzkim problemem. Był osobą stanowczą i wymagającą nie tylko w stosunku do innych, ale przede wszystkim w stosunku do siebie. Pomagał ludziom w potrzebie, nigdy nie łamał raz danego słowa. Zawsze kompetentny i rzeczowy, z pomysłami na życie, a zwłaszcza przewidujący. Dla wielu jawił się jako lustrzane odbicie hrabiego Stadnickiego, bądź co bądź był kontynuatorem dzieła poprzednika. Wszyscy wiemy doskonale jakim był prezesem i jak wiele uczynił na niwie łowieckiej. Pozostanie z nami w pamięci do końca. Spoczywa w rodowej mogile w Wielogłowach”.

Tekst: Celina Cempa©

Foto: Jerzy Chronowski, Zbigniew Gryzło, Wiesław Piprek

Dziękuję za pomoc w poszukiwaniu materiałów źródłowych panu Janowi Jurczakowi oraz Dorocie i Zbigniewowi Gryzłom, a Panom Jerzemu Chronowskiemu oraz Wiesławowi Piprkowi za życzliwość i użyczenie fotografii. Panu Olafowi Dobrowolskiemu za życzliwe uwagi merytoryczne.

Źródła:

  1. Edward Burczak, Jan Jurczak, Józef Antoni Wiktor, A las ciągle szumi tak samo. 50 lat Koła Łowieckiego Głuszec w Nawojowej, 2011.
  2. „Trybuna Leśnika” 2006, nr 7-8.
  3. http://myszkowscy.pl/dziewolski.html
  4. https://www.ogrodywspomnien.pl/index/showd/90020,Jan,Kosterkiewicz.html

Foto: „Trybuna Leśnika” 2006 nr 7-8

Foto: Jan Kosterkiewicz (z prawej) z Januszem Opielińskim, dyrektorem OZLP w Krakowie, zdjęcie udostępnił pan Zbigniew Gryzło

Feleczyn 1 maja 1984. Spotkanie przewodników PTTK z  Nadleśniczym Janem Kosterkiewiczem. Pierwszy z prawej Jan Kosterkiewicz, po lewej z tyłu Celestyn Kuchnicki, Andrzej Zagata, z palcem na twarzy płk. Jan Kłys i ostatni z lewej w białej koszuli Jan Oleksy. Foto: zdjęcie udostępnił pan Wiesław Piprek

Feleczyn, obelisk Jana Kosterkiewicza. Foto: Jerzy Chronowski

Feleczyn, obelisk Jana Kosterkiewicza. Foto: Jerzy Chronowski