SAGA RODU TARASÓW CZ. 1
Dzieci Grzegorza Tarasa i Zofii Wojtowicz
„Nie ma historii, nie ma losów świata, są opowieści milionów ludzi, pojedynczych, osobnych od siebie historii, które łącząc się, tworzą nowe”.
Olga Tokarczuk
Każda rodzina ma własną historię. Opowieści rodzinne zazwyczaj bazują na pamięci o przodkach. Tarasowie zamieszkali w Łabowej w II połowie XIX w. Tutaj osiedlili się dzięki ożenkom bracia Grzegorz i Antoni Tarasowie z Maciejowej, synowie Jana i Marii Florek.
Grzegorz (1825-1889) ożenił się w Łabowej w 1859 roku z córką sołtysów Zofią Wojtowicz (1822-1880). Młodszy Antoni (1836-1878) ożenił się natomiast w 1869 roku z Parascewią Bobak (1848) i był młynarzem w młynie plebańskim w Łabowej. Po śmierci Antoniego Parascewia miała dopiero 29 lat i w następnym roku wyszła za mąż za Eliasza Rewaka ur. 1824.
Młyn należący do probostwa greckokatolickiego w Łabowej znajdował się na Zawodziu (koło obecnej posesji Waśków). Woda doprowadzana była z Kamienicy specjalną strugą, której początek znajdował się koło domu Zaweraczów (obecnie w pobliżu posesji Baranów i Brożków). Struga (młynówka) biegnąca po lewej stronie rzeki została później zasypana. Co ciekawe, młyn plebański z młynówką zaznaczone są na galicyjskich mapach katastralnych z 1846 r.
Niniejsza opowieść o rodzinie Tarasów z Łabowej dotyczy Grzegorza i jego potomków.
Po ślubie z Zofią Wojtowicz Grzegorz Taras objął w Łabowej gospodarstwo i mieszkał pod nr 61. Przed ożenkiem odbył służbę wojskową w wojsku austriackim, o czym nie zapomniano napisać w akcie ślubu – miles emeritus ex Maciejowa. Po zdymisjonowaniu z wojska mógł się wreszcie ożenić, a miał wówczas 34 lata. Panna młoda natomiast – 18 lat. W latach 1858, 1859 ożeniło się w Łabowej wielu zdymisjonowanych żołnierzy, wszyscy byli w wieku od 34 do 36 lat. Grzegorz Taras doczekał się z sołtysówną Zofią sporej gromadki dzieci. Pomijając luki w aktach metrykalnych, w których mogły być jeszcze wpisy o narodzinach lub zgonach, Tarasowie doczekali się jedenaściorga dzieci, z czego troje zmarło w dziecięctwie (Piotr 1860+, Maria 1871+, Eliasz 1862+). Z pozostałych ośmiorga żyjących dzieci były dwie córki: Anastazja ur. 1861, która poślubiła Józefa Borysa z Maciejowej w 1894 r. oraz córka Klaudia (1866-1951), która z kolei wyszła za szewca Józefa Majewskiego i mieszkała w Łabowej.
Z sześciu synów Grzegorza Tarasa i Zofii Wojtowicz najstarszy był Tymoteusz (1863-1918), a kolejni to: Jan ur. 1869 (o nim nic nie wiadomo), Andrzej (1873-1866), Maksym (1876-1916), Adam ur. 1878, Michał ur. 1881.
Bracia porwani falą emigracyjnych „ucieczek” z Galicji zdecydowali się na wyjazd do Ameryki. O skali emigracji świadczą dane statystyczne prowadzone w parafiach. W 1912 roku odnotowano, że z parafii Łabowa wyemigrowało 468 osób, z czego do Ameryki 417, a na Węgry 51. Jest to bardzo duża liczba. Urząd parafialny w Łabowej odnotował w 1912 roku 2071 parafian grekokatolików, ponadto podał liczbę 400 mieszkających tu Żydów oraz 56 Polaków.
Z braci Tarasów pięciu wyemigrowało do Ameryki.
Maksym (1876-1916) wyjechał pierwszy w 1902 roku z Bremy na statku „Rhien”. W Ameryce Maksym (tak jak i później jego bracia Adam, Andrzej, Tymoteusz) pracował w kopalni węgla kamiennego w Park Place w Pensylwanii. W późniejszym czasie wyemigrował z braćmi Adamem i Andrzejem do Kanady. Osiedlił się w Edmonton w prowincji Alberta. Maksym zmarł w Kanadzie w roku 1916, mając zaledwie 40 lat. Żona Maksyma Anna ur. 1889 (nazwisko nie jest znane), zmarła w 1956 roku w Murrayville w gminie Langley w kanadyjskiej prowincji Kolumbia Brytyjska. Ich syn Harry urodził się w roku 1911.
Andrzej (1873-1966) wypłynął pierwszy raz do Ameryki z Antwerpii statkiem „Zeeland w 1904 roku. Wrócił po niespełna dwóch latach i ożenił się w Maciejowej z Ireną Borys, córką Prokopa i Julianny Nosal z Czaczowa. Mieli dzieci: Jerzy ur. 1906+, Michał ur. 1907, Anna ur. 1910, Barbarę 1918, Józefa i Dymitra. Andrzej wyjechał ponownie do Ameryki i pracował w kopalni węgla kamiennego w Park Place Pensylwanii, a w 1910 r. przeniósł się do Holden w prowincji Alberta Centralna w Kanadzie, gdzie zmarł w roku 1966. Do Kanady przyjechały jego dzieci jeszcze przed II wojną światową, w tym córka Anna (1910-1995) urodzona w Maciejowej. Anna wypłynęła z Southampton w Anglii i przybyła do Kanady do portu w Quebecu 19.06.1927 (ojciec kupił jej bilet). Wyszła za mąż za Stefana Kratko, zmarła w Holden w 1995 roku. Miała pięcioro dzieci. Syn Michał natomiast przypłynął do Nowego Yorku w 1927 r. i następnie udał się do Kanady. Helena nie zdążyła wyjechać do Ameryki i była deportowana na Ukrainę w 1945 roku. Pojechała razem z córką Barbarą ur. 1918 r. oraz jej rodziną. Barbara poślubiła Teodora Klepacza, a na liście wyjazdowej figurują jej dzieci – Oleg ur. 1940 i Anna ur. 1943.
Andrzej Taras, syn Grzegorza i Zofii Wojtowicz. Foto: Archiwum Ann Loos (Pensylwania)
Andrzej Taras z córką Anną Kratko. Foto: Archiwum Ann Loos (Pensylwania)
Michał ur. 1881, wypłynął do Ameryki statkiem „Grosser Kurfürst” w 1903 roku. Żona Michała, Katarzyna (nazwisko nieznane), urodziła się w roku 1885. Michał z rodziną mieszkał w Nowym Jorku na Manhattanie. Miał ośmioro dzieci.
Adam (ur. 1878), jako ostatni z synów Grzegorza Tarasa i Zofii Wojtowicz popłynął do Ameryki na statku „Graf Waldersee” w 1907 roku. Pracował w kopalni węgla kamiennego w Park Place w Pensylwanii. Potem wyjechał z braćmi Andrzejem i Maksymem do Kanady. Osiedlił się w Edmonton w prowincji Alberta. Zmarł w Kanadzie.
Tymoteusz (1863-1918) był najstarszym z braci, ożenił się w 1889 roku w Łabowej z Julianną Wroną, córką Leona i Tekli Polańskiej. Śladem braci pojechał w roku 1903 do Ameryki z Bremy statkiem „Fridrich der Grosse”. Miał już 40 lat. Podjął pracę w kopalni węgla kamiennego w Park Place w Pensylwanii. Powrócił do Łabowej przed I wojną. Zmarł w 1918 roku w Łabowej. To właśnie jego syn Grzegorz prowadził gospodarstwo w Łabowej do czasów II wojny światowej i późniejszych deportacji Łemków.
Tarasówka, widok zabudowań mieszkalnych i gospodarczych Grzegorza Tarasa, lata międzywojenne. Foto: Archiwum Ann Loose (Pensylwania)
Tekst: oprac. Celina Cempa na podstawie akt metrykalnych oraz materiałów przesłanych przez Ann Loose oraz Barbarę Szachowicz
Foto: Archiwum Ann Loose (Pensylwania)
0 komentarzy