SAGA RODU TARASÓW CZ. 1

SAGA RODU TARASÓW CZ. 1

Dzieci Grzegorza Tarasa i Zofii Wojtowicz

Każda rodzina ma własną historię. Opowieści rodzinne zazwyczaj bazują na pamięci o przodkach. Tarasowie zamieszkali w Łabowej w II połowie XIX w. Tutaj osiedlili się dzięki ożenkom bracia Grzegorz i Antoni Tarasowie z Maciejowej, synowie Jana i Marii Florek.

Grzegorz (1825-1889) ożenił się w Łabowej w 1859 roku z córką sołtysów Zofią Wojtowicz (1822-1880). Młodszy Antoni (1836-1878) ożenił się natomiast w 1869 roku z Parascewią Bobak (1848) i był młynarzem w młynie plebańskim w Łabowej. Po śmierci Antoniego Parascewia miała dopiero 29 lat i w następnym roku wyszła za mąż za Eliasza Rewaka ur. 1824.

Młyn należący do probostwa greckokatolickiego w Łabowej znajdował się na Zawodziu (koło obecnej posesji Waśków). Woda doprowadzana była z Kamienicy specjalną strugą, której początek znajdował się koło domu Zaweraczów (obecnie w pobliżu posesji Baranów i Brożków). Struga (młynówka) biegnąca po lewej stronie rzeki została później zasypana. Co ciekawe, młyn plebański z młynówką zaznaczone są na galicyjskich mapach katastralnych z 1846 r.

Niniejsza opowieść o rodzinie Tarasów z Łabowej dotyczy Grzegorza i jego potomków.

Po ślubie z Zofią Wojtowicz Grzegorz Taras objął w Łabowej gospodarstwo i mieszkał pod nr 61. Przed ożenkiem odbył służbę wojskową w wojsku austriackim, o czym nie zapomniano napisać w akcie ślubu – miles emeritus ex Maciejowa. Po zdymisjonowaniu z wojska mógł się wreszcie ożenić, a miał wówczas 34 lata. Panna młoda natomiast – 18 lat. W latach 1858, 1859 ożeniło się w Łabowej wielu zdymisjonowanych żołnierzy, wszyscy byli w wieku od 34 do 36 lat. Grzegorz Taras doczekał się z sołtysówną Zofią sporej gromadki dzieci. Pomijając luki w aktach metrykalnych, w których mogły być jeszcze wpisy o narodzinach lub zgonach, Tarasowie doczekali się jedenaściorga dzieci, z czego troje zmarło w dziecięctwie (Piotr 1860+, Maria 1871+, Eliasz 1862+). Z pozostałych ośmiorga żyjących dzieci były dwie córki: Anastazja ur. 1861, która poślubiła Józefa Borysa z Maciejowej w 1894 r. oraz córka Klaudia (1866-1951), która z kolei wyszła za szewca Józefa Majewskiego i mieszkała w Łabowej.

Z sześciu synów Grzegorza Tarasa i Zofii Wojtowicz najstarszy był Tymoteusz (1863-1918), a kolejni to: Jan ur. 1869 (o nim nic nie wiadomo), Andrzej (1873-1866), Maksym (1876-1916), Adam ur. 1878, Michał ur. 1881.

Bracia porwani falą emigracyjnych „ucieczek” z Galicji zdecydowali się na wyjazd do Ameryki. O skali emigracji świadczą dane statystyczne prowadzone w parafiach. W 1912 roku odnotowano, że z parafii Łabowa wyemigrowało 468 osób, z czego do Ameryki 417, a na Węgry 51. Jest to bardzo duża liczba. Urząd parafialny w Łabowej odnotował w 1912 roku 2071 parafian grekokatolików, ponadto podał liczbę 400 mieszkających tu Żydów oraz 56 Polaków.

Z braci Tarasów pięciu wyemigrowało do Ameryki.

Maksym (1876-1916) wyjechał pierwszy w 1902 roku z Bremy na statku „Rhien”. W Ameryce Maksym (tak jak i później jego bracia Adam, Andrzej, Tymoteusz) pracował w kopalni węgla kamiennego w Park Place w Pensylwanii. W późniejszym czasie wyemigrował z braćmi  Adamem i Andrzejem do Kanady. Osiedlił się w Edmonton w prowincji Alberta. Maksym zmarł w  Kanadzie w roku 1916, mając zaledwie 40 lat. Żona Maksyma Anna ur. 1889 (nazwisko nie jest znane), zmarła w 1956 roku  w Murrayville w gminie Langley w kanadyjskiej prowincji Kolumbia Brytyjska.  Ich syn Harry urodził się w roku 1911.

Andrzej (1873-1966) wypłynął pierwszy raz do Ameryki z Antwerpii statkiem „Zeeland w 1904 roku. Wrócił po niespełna dwóch latach i ożenił się w Maciejowej z Ireną Borys, córką Prokopa i Julianny Nosal z Czaczowa. Mieli dzieci: Jerzy ur. 1906+, Michał ur. 1907, Anna ur. 1910, Barbarę 1918, Józefa i Dymitra. Andrzej wyjechał ponownie do Ameryki i pracował w kopalni węgla kamiennego w Park Place Pensylwanii, a w 1910 r. przeniósł  się do Holden w prowincji Alberta Centralna w Kanadzie, gdzie zmarł w roku 1966. Do Kanady przyjechały jego dzieci jeszcze przed II wojną światową, w tym córka Anna (1910-1995) urodzona  w Maciejowej. Anna wypłynęła z Southampton w Anglii i przybyła do Kanady do portu w Quebecu 19.06.1927 (ojciec kupił jej bilet). Wyszła za mąż za Stefana Kratko, zmarła w Holden w 1995 roku. Miała pięcioro dzieci. Syn Michał natomiast przypłynął do Nowego Yorku w 1927 r. i następnie udał się do Kanady. Helena nie zdążyła wyjechać do Ameryki i była deportowana na Ukrainę w 1945 roku. Pojechała razem z córką Barbarą ur. 1918 r. oraz jej rodziną. Barbara poślubiła Teodora Klepacza, a na liście wyjazdowej figurują jej dzieci – Oleg ur. 1940 i Anna ur. 1943.

Andrzej Taras, syn Grzegorza i Zofii Wojtowicz. Foto: Archiwum Ann Loos (Pensylwania)

Andrzej Taras z córką Anną Kratko. Foto: Archiwum Ann Loos (Pensylwania)

Michał ur. 1881, wypłynął do Ameryki statkiem „Grosser Kurfürst” w 1903 roku. Żona Michała,  Katarzyna (nazwisko nieznane), urodziła się w roku 1885. Michał z rodziną mieszkał w Nowym Jorku na Manhattanie. Miał ośmioro dzieci.

Adam (ur. 1878), jako ostatni z synów Grzegorza Tarasa i Zofii Wojtowicz popłynął do Ameryki na statku „Graf Waldersee” w 1907 roku. Pracował w kopalni węgla kamiennego w Park Place w Pensylwanii. Potem wyjechał z braćmi Andrzejem i Maksymem do Kanady. Osiedlił się w Edmonton w prowincji Alberta. Zmarł w Kanadzie.

Tymoteusz (1863-1918) był najstarszym z braci, ożenił się w 1889 roku w Łabowej z Julianną Wroną, córką Leona i Tekli Polańskiej. Śladem braci pojechał w roku 1903 do Ameryki z Bremy statkiem „Fridrich der Grosse”. Miał już 40 lat. Podjął pracę w kopalni węgla kamiennego w Park Place w Pensylwanii. Powrócił do Łabowej przed I wojną. Zmarł w 1918 roku w Łabowej. To właśnie jego syn Grzegorz prowadził gospodarstwo w Łabowej do czasów II wojny światowej i późniejszych deportacji Łemków.

Tarasówka, widok zabudowań mieszkalnych i gospodarczych Grzegorza Tarasa, lata międzywojenne. Foto: Archiwum Ann Loose (Pensylwania)

Tekst: oprac. Celina Cempa na podstawie akt metrykalnych oraz materiałów przesłanych przez Ann Loose oraz Barbarę Szachowicz

Foto: Archiwum Ann Loose (Pensylwania)