KAZIMIERA ZYGMUNT (1916-1998)

Kazimiera Zygmunt (1916-1998),  nauczycielka, animatorka życia kulturalnego, radna gminna

Kazimiera Zygmunt urodziła się 28 lutego 1916 roku w Nowym Sączu, była córką Ludwika Chmury i Ludwiki Czeczutko. Pochodziła ze Starego Sącza, gdzie ukończyła gimnazjum oraz seminarium nauczycielskie. Po II wojnie światowej uzupełniła swoje wykształcenie zgodnie z przepisami prawa oświatowego i ukończyła Wyższy Kurs Nauczycielski, zwany w skrócie WKN.

24 sierpnia 1938 roku wyszła za mąż za Władysława Zygmunta, w tym czasie będącego nauczycielem szkoły powszechnej pierwszego stopnia w Łunińcu na Białorusi. Maż pochodził z Gabonia k. Starego Sącza. Na Kresach Zygmuntowie mieszkali do 1939 roku. Wybuch wojny zastał ich na Sądecczyźnie, gdzie spędzali ostatnie przedwojenne wakacje. Na początku wojny przebywali jakiś czas w Młyńczyskach, a od 1941 roku mieszkali w Olszanie w gminie Podegrodzie, gdzie byli nauczycielami w szkole powszechnej I stopnia. Władysław Zygmunt w  czasie okupacji zaangażowany był w tajne nauczanie. W Olszanie przyszły na świat ich dzieci: Jan 1942-2004, Maria, Krzysztof 1949-2010.

Od 1 września 1951 roku Kazimiera i Władysław Zygmuntowie rozpoczęli pracę w Szkole Podstawowej w Łabowej. Kazimiera Zygmunt uczyła języka polskiego i historii. Potrafiła barwnie i interesująco opowiadać. Po podjęciu pracy w Łabowej od razu zajęła się krzewieniem kultury i z sukcesem potrafiła zainteresować młodzież uczestnictwem w organizowanych przez siebie zajęciach.

W roku 1953 założyła amatorski zespół teatralny (gromadzki świetlicowy zespół dramatyczny), który z powodzeniem wystawiał sztuki teatralne w Łabowej i okolicznych miejscowościach. Prowadziła również regionalny zespół taneczny, który uświetniał nie tylko uroczystości szkolne, ale i gminne oraz z powodzeniem brał udział w festiwalach regionalnych. Pani Zygmuntowa dbała o artystyczny poziom zespołów. W trosce o autentyczność przekazu potrafiła wypożyczać oryginalne stroje ludowe nawet w Rzeszowie.

Zespół tańca prowadzony przez panią Kazimierę Zygmunt (w środku) w Łabowej. Od lewej dziewczęta: Krystyna Kubisz, Anna Cabak, Zofia Oleksy, Rozalia Mąka. Od prawej  chłopcy: Jan Pociecha, Marian Święs, Stefan Zielonka, Władysław Matyjewicz, koniec lat 50. XX w. Fot. Archiwum Władysława Matyjewicza

Teatr amatorski pani Zygmuntowej wystawiał z powodzeniem różne sztuki, m.in.: „Halapacz i Halapaczka”, „Damy i huzary”, „Zielone gałęzie”, przedstawienia jasełkowe. Występował nie tylko w Łabowej, ale też w Nawojowej, Tyliczu, Nowym Sączu, Mochnaczce. W kronice szkoły podstawowej pod rokiem 1952/53 zapisane jest: „Dobre wyniki w pracy z młodzieżą pozaszkolną osiąga Zygmunt Kazimiera. Zorganizowany zespół teatralny przygotowuje sztuki i urządza przedstawienia w miejscu i wyjeżdża na występy gościnne do bliższych i dalszych wsi”.

Pani Zygmuntowa uczyła wraz z mężem na kursach dla analfabetów organizowanych w latach 50. XX wieku, na kursach wieczorowych dla dorosłych przygotowujących do egzaminu po kl. VII (1959/60), była przez kilka lat opiekunem założonej w 1961 r. Spółdzielni Uczniowskiej. Razem z mężem pracowała w szkole przysposobienia rolniczego działającej w Łabowej w latach 1960-1962. Udzielała się w pracy społecznej. Była radną gminy Łabowa (odnotowana w 1966 r.), w czasie swojej kadencji pełniła funkcję przewodniczącej Komisji oświaty, kultury i spraw socjalnych. Była szanowaną nauczycielką. Dla młodych była wzorem i wyrocznią w sprawach nie tylko szkolnych.

Państwo Zygmuntowie spoczywają na cmentarzu parafialnym w Starym Sączu.

Kazimiera Zygmunt na liście radnych gminy Łabowa, 1966. Wpis w protokole z posiedzenia Rady Gminy z wpisem o pełnieniu przez Kazimierę Zygmunt funkcji przewodniczącej Komisji Oświaty Kultury i Spraw Socjalnych, 1966

Przygoda z tańcem i radością. Barwna młodość zespołu tanecznego Kazimiery Zygmunt. Fot. Archiwum Władysława Matyjewicza

Zespół taneczny pani Kazimiery Zygmunt. Fot. Archiwum Władysława Matyjewicza

Zespół taneczny pani Kazimiery Zygmunt. Fot. Archiwum Władysława Matyjewicza

Szymon Maslej, Wiktoria Tytz i Marian Święs w sztuce „Halapacz i Halapaczka” w reżyserii Kazimiery Zygmunt, Fot. Zbiory Aleksandry Kucia

Tekst: Celina Cempa©

Foto: Zbiory Marii Wierzbickiej, Archiwum Gminnej Biblioteki Publicznej, Zbiory Autorki, Zbiory Aleksandry Kucia

Koloryzacja zdjęć: Celina Cempa

Dokumenty: Archiwum Narodowe w Krakowie Oddział w Nowym Sączu

Bardzo dziękuję wszystkim zaangażowanym w kwerendzie osobom: Kazimierze Drożdżak, Aleksandrze Kucia, Milenie Jakubowskiej-Wnęk, Jerzemu Chronowskiemu, pracownikom GBP w Łabowej,  Urszuli Wieczorek – pani dyrektor Szkoły Podstawowej w Olszanie

Źródła:

1. http://www.podegrodzie.pl/pl/551/0/olszana.html
2. Kronika Szkoły Podstawowej w Łabowej za lata 1946-1968.
3. Kronika Szkoły Podstawowej w Olszanie.
4. Wywiad z Marią Wierzbicką z dnia 1 lutego 2022 r.
5. Budowa szkoły i domu nauczyciela w Łabowej 1965-1968, Sygn. PGRN 13 LAB w: Archiwum Narodowe w Krakowie Oddział w Nowym Sączu.
6. Protokoły z sesji GRN 1966/1967, Sygn. Sygn. PGRN 2 LAB w: Archiwum Narodowe w Krakowie Oddział w Nowym Sączu.