Leszek Damian (1952-2020)
Droga krzyżowa w kościele parafialnym w Łabowej zamontowana została 35 lat temu. Stacje drogi krzyżowej wyrzeźbił w drewnie lipowym i umieścił w modrzewiowych ramach pan Leszek Damian z Grybowa. Zawieszono je na ścianach 28 grudnia 1988 roku.
Stacje drogi krzyżowej obecne w każdym kościele są znaczące w swojej symbolice i mają kojarzyć się wiernym z ważnymi wydarzeniami z męki Chrystusa. Każda scena to jedno wydarzenie skłaniające do refleksji i modlitwy nad męką Pana Jezusa. Przekaz jest prosty i czytelny. Autor drogi krzyżowej był ciekawym i nietuzinkowym artystą.
Leszek Damian urodził się 20 kwietnia 1952 roku w Tarnowie. Pochodził z miejscowości Siemiechów koło Zakliczyna (gmina Gromnik). Po ukończeniu miejscowej szkoły podstawowej podjął dalszą naukę w Państwowym Liceum Sztuk Plastycznych w Tarnowie – specjalność meblarstwo, które ukończył w 1971 roku z tytułem technika sztuk plastycznych.
Od 1 września 1971 roku rozpoczął pracę nauczyciela praktycznej nauki zawodu w Zespole Szkół Zawodowych w Bobowej. Kwalifikacje pedagogiczne zdobył w 1972 roku, kończąc w Rzeszowie kurs pedagogiczny dla nauczycieli zawodu. W warsztatach szkolnych przygotowywał młodzież do zawodów: stolarza, stolarza galanterii drzewnej oraz technika technologii drewna – specjalność meblarstwo. Projektował i wytwarzał wraz z uczniami różne wyroby galanterii drzewnej, zarówno użytkowe jak i dekoracyjne. W latach 1996–1998 pełnił funkcję kierownika warsztatów szkolnych. Cieszył się sympatią młodzieży głównie dzięki łatwości nawiązywania z nimi kontaktu, ale też ogromnej wyrozumiałości.
Autoportret artysty, 1972 rok. Fotografia po prawej z nieodłącznym papierosem.
Oprócz pracy zawodowej pasjonowało go rzeźbiarstwo i malarstwo. Początkowo szkicował i malował, głównie pejzaże. Jego prace malarskie znajdują się w kraju i za granicą. W kościele parafialnym w Bobowej są dwa namalowane przez Leszka Damiana obrazy, w tym „ Jezu ufam Tobie”. Dla papieża Jana Pawła II namalował pejzaż z kapliczką w Szymbarku przekazany Ojcu św. podczas jednej z jego wizyt w Polsce. Nie brakuje w jego dorobku obrazów wykonanych techniką intarsji. Zajmował się również renowacją zabytkowych mebli i projektowaniem sztandarów. Wiele uwagi poświęcał technikom zdobieni drewna różnymi technikami, w tym intarsji. W późniejszym czasie jego twórczość zdominowała rzeźba i płaskorzeźba (również malowana). Poświęcał się im z całym oddaniem, wykonując mnóstwo prac w drewnie. Wykonał wiele drewnianych elementów wyposażenia kościołów: chrzcielnice, ambony, ławki, elementy ołtarzy, stoły ofiarne, płaskorzeźby ostatniej wieczerzy, ambonki do czytania. Największa realizacja artysty była wykonana dla kościoła w Kalnikowie niedaleko Medyki (gmina Stubno, pow. Przemyśl). W jej skład wchodzą: ołtarz z płaskorzeźbą ostatniej wieczerzy, chrzcielnica, kompozycja rzeźbiarska Chrystusa na krzyżu z towarzyszącymi mu postaciami, rzeźba modlącej się służebnicy Łucji z Fatimy oraz rzeźba Chrystusa-Króla umieszczona na froncie kościoła.
Ostatnia wieczerza dla kościoła w Kalnikowie.
Obraz namalowany dla papieża Jana Pawła II
Leszek Damian przy pracy
Prace montażowe nad rzeźbą Chrystusa Króla w kościele w Kalnikowie
Leszek Damian przy pracach montażowych w kościele w Kalnikowie
Najbardziej znane jego prace to stacje drogi krzyżowej. Jego wielkim artystycznym projektem był zamiar wykonania 14 kompletów stacji, akurat tyle, ile stacji liczy każda Droga Krzyżowa. Ta wielka artystyczna ide᾽e fixe zagościła w jego umyśle na dobre. Pan Bóg pozwolił mu wykonać 13 kompletów. Choroba udaremniła jego artystyczne plany. Zabrakło mu czasu na tę ostatnią. Stacje drogi krzyżowej autorstwa Leszka Damiana można oglądać w kościołach następujących parafii: Bobowa, Mochnaczka, Szymbark, Lipnica k. Jasła, Tarnobrzeg w kościele MBNP na ul. Jędrusiów, Bieliny-Glinianka k. Stalowej Woli, Cieniawa, Łabowa, Nowy Żmigród, Kąty k. Nowego Żmigrodu, Kalników w gminie Stubno w powiecie przemyskim, Zawadka Osiecka k. Jasła, Curaçao na wyspie na Małych Antylach (Karaiby). Wykaz miejscowości pochodzi z zachowanej listy, którą udostępniła pani Zdzisława Damian.
Fotografie wybranych stacji drogi krzyżowej w Łabowej zamieszczone poniżej wykonał pan Jerzy Chronowski.
Droga Krzyżowa wykonana do kościoła parafialnego w Łabowej została zamówiona w 1988 roku. W kronice parafialnej, ówczesny proboszcz ks. Józef Góra, zapisał:
Tego roku zostały zamówione nowe stacje drogi krzyżowej. Wykonał je pan Leszek Damian, z zawodu nauczyciel przedmiotów plastycznych w jednej ze szkół w Bobowej. Stacje zostały wykonane w formie płaskorzeźby w drewnie lipowym nabytym przez wykonawcę. Oprawione zostały w ramy z drewna modrzewiowego dostarczonego wykonawcy przez parafię w Łabowej. Stacje zostały przywiezione do Łabowej 28 grudnia i zawieszone na ścianach kościoła parafialnego. Parafianie przyjęli te nowe stacje z aprobatą i z podziwem dla umiejętności artystycznych wykonawcy.
Droga krzyżowa w Łabowej dopasowana jest kolorystycznie do wnętrza drewnianego kościoła wybudowanego w 1931 roku według projektu arch. Józefa Wojtygi z Nowego Sącza. Poprzednie stacje drogi krzyżowej były zwykłymi oleodrukami. Nowe zamówione dopiero po 55 latach od udostępnienia kościoła wiernym, co miało miejsce 17 grudnia 1933 roku. Stacje drogi krzyżowej współgrają z drewnianym wnętrzem, są ręcznie woskowane, bejcowane. Wykonane w dość uproszczony artystycznie sposób nie odbiegają od tradycyjnego kanonu kościelnego obrazowania drogi krzyżowej. Po latach drewno nabrało szlachetnej barwy i świetnie komponuje się z całością.
Nieliczne prace Leszka Damiana posiada rodzina. Był człowiekiem wielu zainteresowań, do tego skromny, z poczuciem humoru. Lubił ludzi i był przez nich lubiany.
Swojego kolegę po fachu wspomina pan Janusz Średniawa, nauczyciel w Zespole Szkół w Bobowej:
Odskocznią od spraw zawodowych było dla niego wędkarstwo, które przez wiele lat z wielkim zapałem uprawiał. Leszek był dobrym kolegą, bardzo lubianym nauczycielem, bardzo dobrym fachowcem i zdolnym artystą, o czym na zawsze świadczyć będą jego prace. Wszędzie towarzyszyła mu nieodłączna czarna kawa i papierosy, bez których nie potrafił się obejść.
Pani Zdzisława Damian z kolei dodaje:
Mąż potrzebował przestrzeni artystycznej i spokoju. Wtedy najlepiej mu się pracowało. Nie lubił, kiedy odrywano go od pracy lub przeszkadzano. Miał swoje miejsce do pracy, gdzie panował prawdziwie artystyczny bałagan.
Córka Agata przywołuje z kolei aurę czasów dzieciństwa:
Tato bardzo dużo palił, szczególnie przy pracy. Zapach drewna, farb, rozpuszczalników i papierosów to zapachy mojego dzieciństwa. Pracował (rzeźbił, malował) w domu, w maleńkim pokoju w bloku, pierwszą obróbkę drewna robił w garażu. Na pewno mieliśmy z nim kreatywne życie wśród obrazów, rzeźb, antyków…
Leszek Damian z żoną Zdzisławą, zwaną Dzidką, wychowali dwoje dzieci – córkę i syna. Artysta zmarł 10 listopada 2020 roku w Grybowie w wieku 68 lat. Spoczywa na cmentarzu komunalnym w Grybowie.
Tekst: Celina Cempa©
Fotografie drogi krzyżowej w Łabowej wykonał Jerzy Chronowski©
Pozostałe zdjęcia udostępniła pani Agata Rams
Źródła:
- Wywiady ze Zdzisławą Damian, Januszem Średniawą, Agatą Rams, artystą-malarzem Stanisławem Chomiczewskim.
- Kronika Rzymskokatolickiej Parafii pw. św. Stanisława Bpa i Męczennika w Łabowej.
0 komentarzy