DR DAMIAN SAWCZAK (1847-1912)

Dr Damian Sawczak (1847-1912), urodzony w Nowej Wsi w rodzinie łemkowskiej, prawnik, doktor prawa, działacz samorządowy i społeczny, polityk, radca Wydziału Krajowego we Lwowie, poseł na galicyjski Sejm Krajowy.

Urodził się w Nowej Wsi w rodzinie Antoniego i Marii Steranka. Akurat szalała wtedy epidemia cholery i w Nowej Wsi zmarło 57 osób. Ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie Lwowskim, gdzie obronił też doktorat w 1876 r.

Pracował w sądownictwie galicyjskim: w Wyższym Sądzie Krajowym, w sądach powiatowych w  Husiatynie, Bohorodczanach, Zaleszczykach, Wiśniowczyku oraz w Sądzie Obwodowym w Brzeżanach. Był radcą Sądu Krajowego we Lwowie w l. 1897-1907.

Był aktywnym działaczem samorządowym i społecznym, politykiem. Pełnił funkcję radnego miasta Lwowa (1893-1895), był posłem do Sejmu Krajowego (1889-1901), pracował w Wydziale Krajowym i w Komitecie dla sprowadzenia prochów Adama Mickiewicza do kraju (wziął udział w pogrzebie poety 4 lipca 1890). Aktywnie działał na rzecz szkolnictwa ruskiego, był założycielem i członkiem rady nadzorczej Towarzystwa Kredytowego „Dniestr”. Pod koniec życia prowadził praktykę adwokacką w Borszczowie. Zmarł 29 grudnia 1912 r. we Lwowie i spoczywa na Cmentarzu Łyczakowskim.

Na podstawie wspomnień Adama hr. Stadnickiego w kształceniu Damiana Sawczaka pomógł Edward Adam hr. Stadnicki, jego  dziadek. Fragmenty wspomnień dotyczące wiejskiego chłopca z Nowej Wsi:

Na jednej z przejażdżek w stronę Krynicy spotkał dziadzio w Nowej Wsi zziębniętego chłopca Łemka pasącego przy drodze gęsi, wziął tego chłopca do powozu, ogrzał go, a że mu się chłopak wydawał sprytny i sympatyczny, zajął się nim i dał go kształcić. Chłopak ten skończywszy studia został adwokatem, a później nawet członkiem Wydziału Krajowego galicyjskiego. Był to właściwie autonomiczny rząd Galicji, pod kierownictwem krajowego. Gdy byłem na praktyce administracyjno-leśnej w 1904/05 w Kuźnicach u wuja Władysława Zamoyskiego, przyjechał tam w odwiedziny członek Wydziału krajowego dr Sawczak, był to właśnie ten sam przez dziadka przygarnięty chłopiec. Sam Sawczak mi tę historię wówczas opowiedział, i dodał: „Wszystko, czym jestem zawdzięczam pańskiemu dziadkowi”. Jest to przykład (…) awansu społecznego.

Tekst: Celina Cempa©

Foto: domena publiczna

Źródła:

1. Zbigniew Fras: Sawczak Damian (1847–1912). w: Polski Słownik Biograficzny. T. XXXV. Warszawa–Kraków, 1994, s. 284–285.
2. „Kuryer Lwowski”, 1912, s. 5 (z 30 grudnia).​
3. Adam hr. Stadnicki, Wspomnienia, Wydawcy: Prezydent Miasta Nowego Sącza, Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział Nowy Sącz, Nowy Sącz 2015.